एटीएममधून फाटलेल्या नोटा बाहेर आल्या तर त्या बदलता येतील का? नियम जाणून घ्या

युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI) online payment प्रणालीच्या वाढीनंतर, रोखीचे व्यवहार पूर्वीच्या तुलनेत कमी झाले असले, तरीही अनेक ठिकाणी खरेदी आणि व्यवहारांसाठी रोखीचा वापर केला जात आहे. दैनंदिन जीवनातील अनेक कामांसाठी तुम्हाला रोख रकमेची गरज असते. तुम्हाला ATMमधून सहज पैसे मिळू शकतात, पण काही वेळा ATMमधून पैसे काढताना काही नोटा फाडून खराब होतात, हे तुमच्यासोबत कधी ना कधी घडलेच असेल.

जर ATMमधून फाटलेल्या आणि खराब झालेल्या नोटा आल्या तर या परिस्थितीत काय करावे, या नोटा वैध आहेत का आणि सर्वात मोठा प्रश्न हा आहे की मोठ्या व्यवहारात बहुतांश नोटा फाटून आल्यास काय करावे? या परिस्थितीसाठी भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) चे नियम काय आहेत ते जाणून घेऊया?

बँका नोटा बदलून घेण्यास नकार देऊ शकत नाहीत

आरबीआयचे म्हणणे आहे की, जर तुम्हाला एटीएममधून फाटलेल्या नोटा मिळाल्या तर तुम्ही सहजपणे बँकेत जाऊन त्या बदलू शकता. आरबीआयचे म्हणणे आहे की सर्व बँका, मग ते सरकारी असो वा खाजगी, त्यांच्या शाखांमध्ये कोणत्याही अडचणीशिवाय फाटलेल्या किंवा गलिच्छ नोटा बदलून घेतात. बँकेने नोट बदलून देण्यास नकार दिल्यास दंडही होऊ शकतो.

RBI मार्गदर्शक तत्त्वे काय सांगतात?

एप्रिल 2017 मध्ये, आरबीआयने त्यांच्या एका मार्गदर्शक तत्त्वात म्हटले आहे की बँका त्यांचे चलन बदलण्यास नकार देऊ शकत नाहीत. ATM मधून काढलेली फाटलेली नोट ज्या बँकेशी ATM लिंक आहे त्या बँकेत न्या. तिथे गेल्यावर तुम्हाला अर्जात पैसे काढण्याची तारीख, वेळ आणि ज्या एटीएममधून पैसे काढले आहेत त्याचे नाव नमूद करावे लागेल.

पुढे काय करण्याची गरज आहे?

ATMमधून जारी केलेल्या स्लिपची प्रतही अर्जासोबत जोडावी लागेल, जर स्लिप जारी केली नसेल, तर मोबाईलवर मिळालेल्या व्यवहाराच्या तपशीलाची माहिती द्यावी लागेल. या तपशिलांसह तुम्ही विकृत नोटा सहजपणे बदलू शकता. बँकांनी खराब नोटा बदलून देण्यास नकार दिल्यास 10,000 रुपयांचा दंड आकारण्यात येईल, असे आरबीआयने परिपत्रकात म्हटले आहे.

या गोष्टी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे

नियमांनुसार, एखादी व्यक्ती 20 नोटा एकदा बदलू शकते, या नोटांचे एकूण कमाल मूल्य 5,000 रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. नोटा वाईटरित्या जळल्या किंवा तुकड्यांमध्ये बदलल्या जाऊ शकत नाहीत. एटीएममधून काही कारणाने फाटलेल्या नोटाच बदलल्या जातात.